Wat perfectionisme met burnout te maken heeft? Alles!

Heuh? Wat? Een burnout ontstaat toch vooral doordat je het te lang te druk hebt gehad? Natuurlijk, je hebt gelijk. Het te lang te druk hebben, is inderdaad een risico voor burnout.

Maar het te lang te druk hebben, is zeker niet het enige risico. Er zijn ook zeker een aantal aspecten gerelateerd aan perfectionisme, die in mijn optiek het risico op burnout vergroten. En dat zeg ik zeker niet om je bang te maken. Ik zeg dat, om je te helpen. Om je te helpen een burnout of enorme stress voor te zijn. En vooral ook om je te laten zien aan welke knoppen je eigenlijk kunt draaien, zodat je het risico op burnout en stress in mijn optiek verkleint, en je vooral ook lekker op weg gaat naar relaxter leven.

First things first. Wat is perfectionisme eigenlijk?

Om het even overzichtelijk te houden, houd ik het hier even kort. Maar als je meer wilt lezen over perfectionisme dan kan dat bijvoorbeeld hier.

Ok, perfectionisme dus. Perfectionisme is op zich een mooi ding. Het houdt verband met dingen echt goed willen doen en je er echt voor in te zetten. Op zich heel mooi natuurlijk. Perfectionisme kan je dan ook ver brengen. Maarrr, de andere kant van de medaille is dat je dingen misschien wel zo goed wilt doen, dat je veel over je grenzen gaat en je er stress van krijgt. Dat je zelfs misschien uiteindelijk wel opgebrand raakt. En daar heb je ‘m eigenlijk in grote lijnen al; de link van perfectionisme, met burnout.

Perfectionisme en hoge eisen aan jezelf

Als je zelf perfectionistisch bent, dan herken je vast dat je ook herkent dat je vrij hoge eisen aan jezelf stelt. Alles moet goed. Je werk? Dat moet goed, perfect eigenlijk het liefst. Fouten maken? Nee, dat kan echt niet. Dat ‘moet’ je per definitie voorkomen.  Op zich mooi, maar het kan niet. Fouten maak je af en toe. Alles perfect doen, dat kan niet. Althans, niet op een relaxte manier. Maar omdat je dat wel wilt en van jezelf eist, ga je misschien wel een tandje harder. Sta je misschien nog wel wat eerder op. Werk je misschien nog even wat langer door. Zodat het allemaal wel perfect is. En nog, nog heb je waarschijnlijk zelf het idee dat je tekortschiet. Want echt, het kan altijd beter. En eigenlijk, als je eerlijk bent, vind je het ondanks dat je zo hard werkt en misschien wel overwerkt, nog niet goed. Dus ga je nog even wat harder werken misschien en houd je wellicht nog wat minder pauze. En je raad het al. Met alle risico’s van dien. En daar heb je ‘m weer, de link van perfectionisme, met burnout.

Perfectionisme en de behoefte aan controle

Ik zie bij perfectionisme ook vaak terug dat er een grote behoefte aan controle bestaat. Herken je dat? Dat je overal controle over wilt houden? Dat alles het liefst precies moet gaan zoals je wenst? Dat je in dit kader misschien wel alles van tevoren al overdenkt? Die werkdag morgen bijvoorbeeld? Dat je in dat kader bij voorkeur ook al overdenkt wat je verwacht van je collega’s bijvoorbeeld morgen? En dat je eigenlijk misschien ook wel van het doemdenken bent? Want het gaat vast niet zoals het ‘moet’ gaan. En ze doen vast niet wat ze moeten doen. Vervolgens zie je misschien wel al voor je wat er allemaal ‘mis’ kan gaan. En als je dan op bijvoorbeeld je werk verschijnt, loopt het inderdaad waarschijnlijk ook niet allemaal precies zoals je wilt en zoals je vindt dat het ‘moet’. Want zo gaat het nu eenmaal. Je hebt nu eenmaal niet overal invloed op. Niet op het karakter van die collega, niet altijd op de tijdige beschikbaarheid van info en collega’s, etc. Dat geeft je het gevoel misschien wel dat je de controle kwijt bent. Dat het allemaal mis gaat. Dat ansich levert al stress op. Dat overdenken eigenlijk ook. En dat nog harder werken en alles willen controleren, zodat je je rustig voelt, eigenlijk ook. En daar heb je ‘m weer, de link van perfectionisme, en burnout.

Perfectionisme en je oververantwoordelijk voelen

Wat ik ook heel vaak zie bij bijvoorbeeld mijn klanten die perfectionistisch zijn, is dat ze zich vaak oververantwoordelijk voelen. Ze vinden het zo belangrijk dat alles goed gaat. Ze vinden het zo belangrijk dat het gaat zoals ze vinden dat het moet gaan. En ze voelen zich hier enorm verantwoordelijk voor. Op zich mooi, want dat maakt je vaak ook erg betrouwbaar. En het zorgt er vaak voor dat je je stinkende best doet. En je verzet hierdoor ook vaak veel werk. Maar heel vaak, toch meer dan goed voor je is. Steeds weer, realiseer je je dat als er een vergadering is en het werk wordt verdeeld, jij weer je vinger opsteekt. Want ja, jij pakt dat projectje er ook nog wel even bij. En als je eigenlijk op papier misschien niet verantwoordelijk bent, en er gaat iets mis, zie je waarschijnlijk ook nog kans, om het toch persoonlijk te nemen. En toch om de een of andere reden te vinden, dat het toch echt jouw schuld is. Want je zou dit en dit beter kunnen hebben gedaan. En je zou dit en dit moeten hebben opgemerkt. Etc. Gevolg? Stress. Stress van te veel hooi op je vork. En stress omdat je innerlijke criticus, toch (onbewust) vindt, dat je wat steken hebt laten vallen. Terwijl je er feitelijk misschien eigenlijk echt niet eens verantwoordelijk voor was. Herkenbaar? Zie je de link van dit kenmerk van perfectionisme met burnout? Vast. En zo kan ik er nog zoveel noemen.

Perfectionisme loslaten? Goed plan!

Ok, en nu? Nu weet je dat perfectionisme best wat risico’s met zich meebrengt voor stress en zelfs burnout. Wat kun je hier nu weer mee? Nou, nogmaals, ik schrijf dit niet om je bang te maken. Helemaal niet zelfs. Eigenlijk vind ik het grappig genoeg een goed teken, dat perfectionisme, naast het te lang te druk hebben, in mijn optiek samenhangt met risico op burnout. Want perfectionisme? Dat kun je loslaten. Oftewel, je hebt meer knoppen om aan te draaien, dan alleen het minder druk krijgen op je werk, waarmee je je stress en het risico op burnout verlaagt. En waarmee je je echt steeds relaxter gaat voelen. Goed nieuws, toch?

Perfectionisme loslaten? Hoe dan?

Je kunt nog veel meer doen om perfectionisme los te laten. Maar om te beginnen zou je hiermee aan de slag kunnen gaan;

• Verlaag je eisen aan jezelf: Wees realistisch, je bent ook maar een mens, je maakt fouten, niet altijd alles is perfect, en dat is prima. Stop dus met jezelf met de grond gelijk maken, als er iets een keer fout of in elk geval niet helemaal goed gaat. En ga ook eens voor de spreekwoordelijke 6 of 7, in plaats van voor de 10. En ervaar dan dat er dan eigenlijk niks vreselijks gebeurt.
• Besef wat jouw verantwoordelijk is en vooral ook waar die verantwoordelijkheid ophoudt. Laat verantwoordelijkheden waar ze horen. En zeg in dit kader ook niet altijd ja tegen taken en projecten op je werk, die eigenlijk niet perse onder jou verantwoordelijkheid dan wel takenpakket vallen. Zeker als je merkt, dat je bordje eigenlijk al vol genoeg is.
• Laat los waar je geen controle over hebt. Het voelt vele malen fijner om je te richten op waar je wel invloed op hebt.

Ik hoor je denken, dat is makkelijk gezegd!

I know, i know. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. En geloof me, been there, done that. Ik dacht ook altijd, ja maar hoe dan? En dat kan toch zomaar niet? Ik kreeg het er spaansbenauwd van. Het idee alleen al, mijn eisen aan mezelf verlagen. Oh nee, dat nooit! Maar nu, jaren levenservaring verder, en heel wat vlieguren verder als psycholoog (vroeger) en nu als coach, weet ik dat het kan. En dat het zelfs veel makkelijker is dan jij denkt. Soms heb je alleen even een zetje nodig. Of een stok achter de deur. Of iemand die je de tools geeft die je nodig hebt, zodat je echt je perfectionisme loslaat. En zodat je op weg gaat naar relaxter leven. En echt, dat kan gewoon. Je blijft ook gewoon functioneren. Sterker nog. Grote kans dat je nog meer leert en groeit dan je nu doet, nu je nog rondloopt met die toch best zware rugzak die perfectionisme heet. En nog belangrijker, grote kans dat je gelukkiger gaat zijn, en (nog) veel meer van je leven gaat genieten, zodra je je perfectionisme loslaat. Verdien je wel, toch?

Dus, ga aan de slag. Om te beginnen met bovenstaande 3 punten. En boek een gratis sessie (videocall) als je denkt, ik wil weten hoe die Laura me kan helpen. Of check hier meteen even mijn coachingsprogramma. Vind ik leuk!